De eerste ervaringen met de luchtkwaliteitsmeter

De luchtkwaliteitsmeter geeft interessante inzichten in de luchtkwaliteit in huis, met name m.b.t. de CO2 fluctuatie en de gehaltes aan fijnstof. Door goed te kijken naar de veranderende concentraties en daarbij de (vaak voor de hand liggende) oorzaken te vinden, wordt het mogelijk beter te letten op gezonde lucht binnenshuis.

CO2

De hoeveelheid CO2 ligt gewoonlijk op 400 ppm (parts per million), maar neemt toe als de menselijke activiteit in huis toeneemt. Als de activiteit afneemt, herstelt het CO2 gehalte weer. De mate waarin het CO2 gehalte toeneemt is afhankelijk van het aantal personen, de activiteit daarvan en de ventilatie. Hoe meer actieve mensen in huis, hoe sneller CO2 stijgt. Hoe meer ventilatie (open ramen, kieren), hoe sneller CO2 weer daalt (of op een laag niveau blijft). Zeker in de avond, als er meerdere mensen bij elkaar zijn en je al enige maatregelen in de woning hebt uitgevoerd, kan de CO2 vrij snel stijgen tot waarden die boven de gezondheidsnorm liggen (1200 ppm).

Nu dat huizen kierdicht gemaakt worden neemt de ventilatie af. Dat betekent dat bij het energiezuinig maken van onze huizen, de luchtkwaliteit binnenshuis extra aandacht vraagt.

Fijnstof

De gehaltes aan fijnstof in de lucht worden in twee maten gemeten: PM2.5 (kleine deeltjes) en PM10 (iets grotere kleine deeltjes). Ook hiervoor geldt dat er vastgestelde gezondheidsnormen bestaan, hoewel die per organisatie kunnen verschillen (WHO hanteert bijvoorbeeld strengere normen dan de EU).

In het algemeen waren de gehaltes aan fijnstof op een gezond niveau, gemiddeld over meerdere dagen onder de 10 voor zowel PM2.5 als voor PM10. De gehaltes kunnen binnenshuis bijvoorbeeld beïnvloed worden door roken, stoken en koken. Voor koken geldt dat met name door bakken fijnstof wordt uitgestoten en dat koken op gas meer fijnstof oplevert dan elektrisch koken. Een goede afzuigkap doet echter wonderen: vrijwel al het fijnstof wordt op een hoge stand succesvol afgevoerd.

Opvallend is dat door een goede houtkachel het fijnstofgehalte binnenshuis niet toeneemt. Als de deur van de kachel dicht blijft en er valt niets uit, dan blijft de lucht in huis OK. Kaarsen daarentegen hebben wel een effect, zeker bij uitblazen ervan schiet de luchtkwaliteit naar beneden. Het fijnstof blijkt redelijk lang te blijven hangen in huis. Door open ramen verdwijnt het en ook ’s nachts verdwijnt het (mogelijk zakt het naar beneden?).

De meter meet de relatieve luchtvochtigheid

De luchtvochtigheidsmeter geeft weer hoeveel waterdamp de lucht bevat ten opzichte van hoeveel vocht er maximaal in de lucht kan zitten. Warme lucht kan meer vocht bevatten dan koude lucht. Loopt de temperatuur binnenshuis op dan gaat -bij een gelijkblijvende hoeveelheid waterdamp- de luchtvochtigheidsmeter binnenshuis omlaag en vice versa.

Tot slot wordt de luchtkwaliteit beïnvloed door de luchtkwaliteit buiten. Als er in de omgeving bijvoorbeeld gestookt wordt en het raam staat open, dan schieten de fijnstofgehaltes binnenshuis omhoog tot boven de norm. Het blijkt wel eenvoudig te voorkomen te zijn, door te vertrouwen op de neus: ruikt de buitenlucht slecht, dan ramen dicht, ruikt de buitenlucht niet naar stooklucht, dan kunnen de ramen open.

Luchtvochtigheid

Een gezonde luchtvochtigheid ligt tussen de 40 en 70 procent. Met name bij een hoog vochtpercentage gedijen schimmels goed (de welbekende zwarte schimmels bijvoorbeeld). Het vocht condenseert op de koudere plekken bijvoorbeeld op de ongeïsoleerde buitenmuur en trekt in de constructie, alwaar de schimmels actief worden.

Omdat op de etage met slaapkamers de temperatuur vaak lager is én vaak meer vocht in de lucht zit (m.n. als gevolg van ademende en transpirerende mensen, openstaande douche deuren of drogende was), is daar een risico op een luchtvochtigheid van rond de 70%. Dat is niet zo gezond. De luchtvochtigheid gaat omlaag door de ramen te openen, de douchedeuren dicht te laten en de vochtige lucht in de douche af te zuigen of door de temperatuur niet te ver te laten dalen (door bijvoorbeeld de radiatoren aan te zetten).

Al met al levert de luchtkwaliteitsmeter een aantal belangrijke inzichten op. Ook is het goed mogelijk om wat specifieke maatregelen te nemen om de luchtkwaliteit te verbeteren. De luchtkwaliteit verschilt per huis (-houden). Door de luchtkwaliteitsmeter te lenen kan je kennis opbouwen van de luchtkwaliteit in je eigen huis en passende oplossingen te bedenken. Dat wordt bij goed geïsoleerde huizen steeds belangrijker!